تحلیل رقابت شرکت های هواپیمایی با استفاده از مدل های انتخاب (مطالعه موردی: سفرهای از مبدا ایران به کشورهای جنوب شرق آسیا)

با توجه به تغییرات اخیر در زمینه قیمت گذاری و نرخ ارز خارجی فضای رقابتی بین شرکت های هوایی ایرانی و خارجی افزایش یافته است. بعلاوه، ورود شرکت های هواپیمایی جدید از جمله شرکت های هواپیمایی کم هزینه نیز می تواند شرایط رقابتی را پیچیده تر از قبل نماید. لذا، بررسی رفتار انتخاب مسافران و پیش بینی تقاضای بازار سفرهای هوایی می تواند سبب بهبود فرآیند برنامه ریزی شرکت های هوایی گردد. بدین منظور، با استفاده از آمارگیری رجحان بیان شده رقابت شرکت های هوایی کم هزینه در مقابل خدمات کامل در دو صورت ایرانی و خارجی بر اساس سناریوهای طراحی شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. به منظور طراحی یک مکانیزم اساسی انتقال اطلاعات درباره ی گزینه های انتخاب، ویژگی های آن ها و سطوح هر ویژگی به مسافران از تکنیک طراحی کسری سازی عاملی استفاده شده است. سپس، بصورت مجزا با مسافران خروجی که به مقاصد پنج کشور جنوب شرق آسیا سفر می کردند، در فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) مصاحبه شده و 480 پرسش نامه جمع آوری گردیده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل لوجیت چندگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که قیمت بلیت و متغیر امکان پرواز در روز و ساعت دلخواه مسافر برای شرکت های هوایی کم هزینه و خدمات کامل متفاوت بوده است. اثر این متغیرها در گروه های مسافران با هدف سفر کاری/غیرکاری و مسافرانی که خود قیمت بلیت را پرداخت کرده اند/ سایرین از نظر آماری متفاوت است. همچنین، بر اساس نتایج آماری مدل در انتخاب انواع شرکت هوایی جنسیت، وضعیت تأهل، تجربه سفر بین المللی و عضویت در گروه مسافران پرسفر موثر بوده است. بعلاوه، میزان تمایل به پرداخت مسافران در گروه های مختلف مسافران و برای انواع شرکت های هوایی متفاوت بوده است.